انواع کاغذ مورد استفاده در کتاب
کاغذهای مورد استفاده در کتابها
از چهار نوع کاغذ در کتابها استفاده می‌شود که به غیر از یک مورد آن که “کاغذ بالک” نام دارد، مابقی را ما در کتابهایمان استفاده می‌کنیم و در مشخصات کتابها در سایت ذکر شده است. به ترتیب مرغوبیت و قیمت ابتدا کاغذ معطر، سپس کاغذ گلاسه و بعد از آن کاغذ تحریر و بالک قرار دارند. در این مطلب توضیح مختصری در مورد هر یک از آنها خواهیم داد.
1- کاغذ تحریر:
این نوع کاغذ عمدتاً برای نوشتن و چاپ متون متنوع، از جمله کتب، نامه‌ها، و سایر مدارک استفاده می‌شود. معمولاً دارای سطحی نرم و صاف است که به راحتی توسط قلم یا خودکار نوشته شود. اکثر کاغذهای تحریر موجود در بازار ایران خارجی هستند و از کیفیت بالایی برخوردار هستند. البته در دو سه سال اخیر در برخی از کتابها کاغذ ایرانی هم به کار رفته است که از لحاظ کیفیت در سطح پایینتری قرار دارد.
ویژگی‌های کاغذ تحریر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سطح نرم: برخی از کاغذهای تحریر دارای سطح نرم هستند که باعث راحتی در نوشتن و جلب جوهر می‌شود.
سفیدی: بیشتر کاغذهای تحریر دارای سفیدی مناسبی برای نمایش متون متنوع هستند.
وزن: کاغذ تحریر در وزنهای مختلفی تولید می‌شود. وزن بر واحد مساحت (Grammage): واحد اندازه‌گیری معمولی برای کاغذ تحریر نیز گرم بر متر مربع (g/m²) است. به عنوان مثال، کاغذ تحریر با وزن 80 g/m² به این معناست که هر متر مربع از آن کاغذ 80 گرم وزن دارد.
این ویژگی‌های وزنی کاغذ تحریر به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اطلاعاتی در مورد سنگینی و سبکی کاغذ فراهم می‌کنند که در انتخاب مناسب‌ترین نوع کاغذ برای نیازهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور مثال در برخی کتب که صفحات زیادی دارند، از کاغذهای با وزن کمتر استفاده می‌شود که از قطر و وزن کتاب بکاهد.
2- کاغذ گلاسه:
کاغذ گلاسه یا Glossy Paper یک نوع کاغذ است که از یک لایه پوشش درخشان برخوردار است، به نحوی که سطح آن به درخشندگی و لطافت افزوده می‌شود. این نوع کاغذ معمولاً برای چاپ تصاویر و تصاویر با رنگ‌های زنده و جزئیات بالا استفاده می‌شود. کاغذهای گلاسه موجود در بازار همه خارجی هستند و از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند.
در زیر تعدادی از ویژگی‌های کاغذ گلاسه آورده شده است:
- لایه پوشش درخشان (Gloss Coating): کاغذ گلاسه با یک لایه پوشش درخشان یا گلاسی که روی سطح آن اعمال می‌شود، تازگی و درخشندگی به تصاویر اضافه می‌کند.
- چاپ تصاویر با کیفیت بالا: به دلیل سطح لاستیکی و درخشان آن، کاغذ گلاسه امکان چاپ تصاویر با رنگ‌های زنده و جزئیات بالا را فراهم می‌کند.
- مقاومت به آب: لایه پوشش درخشان برخی از نوع‌های کاغذ گلاسه را نسبت به آب مقاوم می‌کند، که می‌تواند مفید باشد زمانی که نیاز به محافظت از چاپ در برابر رطوبت و آب وجود دارد.
- زمان خشک شدن سریع: به دلیل ساختار خاص و لایه پوششی آن، کاغذ گلاسه معمولاً زمان کمتری برای خشک شدن نیاز دارد.
با توجه به نیازهای خاص پروژه یا چاپ، انتخاب گراماژ مناسب برای کاغذ گلاسه مهم است.
به طور کلی، کاغذهای گلاسه ممکن است در گراماژهای مختلف موجود باشند. برخی از وزنهای معمول برای کاغذهای گلاسه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
گراماژ پایین: ممکن است برخی از کاغذهای گلاسه با گراماژ پایین، مثلاً حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ g/m²، برای چاپ عکس‌ها و تصاویر خفیف به کار روند.
گراماژ متوسط: بسیاری از کاغذهای گلاسه با گراماژ متوسط استفاده می‌شوند، از جمله حدود ۱۲۰ تا ۲۵۰ g/m² برای چاپ تصاویر با کیفیت متوسط تا خوب.
گراماژ بالا: برخی از کاغذهای گلاسه با گراماژ بالا، مثل بیش از ۲۵۰ g/m²، برای چاپ تصاویر با کیفیت بالا و پروژه‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
3- کاغذ معطر:
این نوع کاغذ خاص که کاغذ مارگانو نیز نامیده می‌شود، دارای طرحهای بسیار زیبایی در پس زمینه آن است که زیبایی خاصی به آن می‌بخشد. عطر این کاغذ نیز احساس خوشایندی را در هنگام مطالعه کتاب القا می‌کند. این نوع کاغذ اکثرا به مانند کاغذ گلاسه در کتابهای نفیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. از معایب این کاغذ این است که بوی آن برای تعداد بسیار کمی از مصرف کنندگان ناخوشایند است. ایراد دیگر این کاغذ این است که با توجه به طرحهایی که در زمینه کاغذ وجود دارد، مطالعه را کمی نسبت به کاغذهای دیگر مشکل می‌کند.
4- کاغذ بالک:
کاغذ بالکی یا نوعی کاغذ کتاب، کاغذی سبک، خوش‌رنگ و زیست محیطی است که در کشورهای باران‌خیزی همچون سوئد و فنلاند تولید می‌شود و مخصوص تولید کتاب است.
این کاغذ در دو رنگ طبیعی کرمی و طوسی تولید می‌شود. کاغذ بالک دارای رنگ مناسب برای مطالعه (رنگ چوب) است و برای سفید شدن کاغذ از مواد شیمیایی استفاده نمی‌شود. ضخامت کاغذ بالک از کاغذهای عادی بیشتر، اما متخلخل است. فرایند شیمیایی روی آن انجام نمی‌شود و به‌صورت مکانیکال تولید می‌شود و در نتیجه دوباره به چرخه طبیعت بازمی‌گردد و محیط زیست را آلوده نمی‌کند. این کاغذهای معروف به کتاب سبز دارای نشان استاندارد محیط زیستی بین‌المللی (FSC) است. امکان کپی کردن کتاب از روی این کاغذ بسیار سخت است. کاغذ بالکی علاوه بر چاپ کتاب، در موارد دیگری همچون چاپ اوراق اداری، پاکت، سربرگ و تبلیغات نیز کاربرد دارد.
