با توجه به اینکه در کودکان بیشتر از عقل و منطق، غلبه احساس وجود دارد، بنابراین آموزش قرآن به فرزندان با بزرگسالان متفاوت است. درواقع، برای آشنا کردن آنها با قرآن باید در کنار آموزش، از تلفیق مهر و محبت استفاده کرد. به عنوان مثال، خرید قرآن رنگی و فانتزی برای فرزندان، مشوق خوبی برای انس آنها با قرآن است. این آموزش باید در کنار رعایت مبانی و اصول صحیح آموزشی، با زبان کودکانه و همراه با مهربانی باشد. بهطور کلی، برای آشنایی کودکان و نوجوانان بعضی راهکارها وجود دارند که اگر میخواهید آموزش شما موفقیتآمیز باشد، لازم است آنها را رعایت کنید. در این مطلب همراه ما باشید تا با این راهکارها بیشتر آشنا شوید.
آشنایی کودکان و نوجوانان با قرآن از طریق والدین
قبل از اینکه بخواهیم آموزش قرآن را برای فرزندان خود شروع کنیم، لازم است زمینه آشنایی آنها با قرآن فراهم شود. درواقع، برای اینکه کودکانمان با قرآن انس پیدا کنند، مهمترین مساله این است که خودمان هم با قرآن انس داشته باشیم و در همه ابعاد زندگی آن را بهکار گیریم. بهطوریکه با رجوع پیوسته به آن، توجه خود به قرآن را به فرزندان خود نشان دهیم. برای این منظور رعایت راهکارهای زیر کمککننده خواهند بود:
قرائت قرآن با صوت زیبا
کودکان اغلب به سمت صداهای زیبا و آهنگین جذب میشوند؛ بنابراین یکی از راههایی که میتوان برای آموزش قرآن به فرزندان بهکار برد، قرائت قرآن با صدای زیباست؛ زیرا از این طریق ممکن است علاقه آنها به شنیدن و خواندن قرآن افزایش پیدا کند.
روایت قصه و داستانهای قرآنی
والدین میتوانند برای کودکان یا نوجوانان خود داستانهای قرآنی بگویند و با ذکر توضیحاتی مختصر و مفید درباره مضامین و مفاهیم هر سوره، زمینه آشنایی فرزندان را با قرآن فراهم آورند. در این میان استفاده از نرمافزارها و انواع برنامه آموزش قرآن به فرزندان بسیار کمککننده خواهد بود.
پاسخ به پرسشها و ابهامات کودکان درباره مفاهیم دینی
درصورتیکه کودک یا نوجوان شما درباره قرآن و مفاهیم آن پرسش و ابهاماتی در ذهن داشت، سعی کنید با توجه به سطح فهم فرزند خود و به سادگی پاسخ او را بدهید. توضیح معانی آیات قرآن نیز به آنها کمک خواهد کرد تا مفاهیم را بهتر درک کنند.
بیشتر بخوانید: پیشنهادهای خرید هدیه برای مردان
همکاری و مشارکت در خواندن قرآن
هنگامی که والدین در حال خواندن قرآن هستند و فرزندان تمایل به قرائت قرآن در کنار آنها را دارند، باید فرزند خود را به خواندن آن ترغیب کنند. برای این منظور میتوانند بهصورت روزانه یا هفتگی با یکدیگر به همخوانی قرآن بپردازند.
ایجاد عادت قرآن خواندن در فرزندان
یکی دیگر از راههای ابتدایی زمینهساز آشنایی کودکان و نوجوانان با قرآن و به دنبال آن آموزش قرآن به فرزندان، عادت به خواندن قرآن است. برای این کار بهتر است ساعاتی از روز را در کنار فرزند خود به خواندن قرآن بپردازید.
شرکت دادن فرزندان در مسابقات و بازیهای قرآنی
استفاده از روشهای جذاب و مورد علاقه کودکان، نقش بهسزایی در یادگیری و آموزش قرآن به فرزندان دارد. بهطور مثال والدین میتوانند مسابقات قرآنی شامل خواندن سوره یا دانستن معانی قرآن را برگزار کنند. در پایان نیز با اهدا یک جلد قرآن رنگی فانتزی به فرزند خود، او را خوشحال کنند.
بهرهگیری از روشهای غیرمستقیم آموزش قرآن به فرزندان
گاهی اوقات در آموزش قرآن برای برخی از کودکان، استفاده از روشهای غیرمستقیم به جای روش مستقیم کارسازتر خواهد بود. بنابراین والدین به جای اینکه فرزند خود را بهطور مستقیم به خواندن قرآن وادار کنند، میتوانند روش غیرمستقیم را بهکار ببرند. به این صورت که با پخش کارتونهای قرآنی که مورد توجه کودکان هم قرار میگیرند، آنها را به سمت خواندن قرآن ترغیب کنند.
تشویق کودکان به خواندن قرآن با پخش نوار آموزش قرآن
تشویق فرزندان به خواندن قرآن با پخش نوار آموزشی هم میتواند موثر واقع شود؛ اما دقت داشته باشید اگر والدین میخواهند در آموزش قرآن به فرزند خود موفق شوند، نباید عجله کنند. پس اگر بهعنوان پدر یا مادر قصد دارید که کودک خود را با قرآن آشنا کنید، در موقعیتهایی که کودک یا نوجوان شما به بازی یا انجام کارهای مورد علاقه خود مشغول است، قرآن را به آنها تحمیل نکنید.
میتوان گفت بهترین زمان جهت پخش نوارهای آموزشی قرآن، زمانی است که فرزندان شما در آرامش هستند؛ همچون زمان رفتن به رختخواب یا هنگامی که در طول روز به استراحت میپردازند.
راهکارهای آموزش قرآن به فرزندان
حال که با بعضی از نکات مهم جهت آشنایی فرزندان با قرآن آشنا شدهاید، بد نیست بدانید چه راهکارهایی در موفق بودن آموزش قرآن به آنها موثر خواهند بود:
استفاده از متدهای قدیمی جهت آموزش قرآن به کودکان
یکی از روشهای رایج و پرطرفدار جهت آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان بهصورت زیر است:
1. نوار آموزشی قرآن را پخش کنید و از فرزند خود بخواهید تنها به آیههای قرآن نگاه کند.
2. در دور بعدی که نوار پخش شد، به آیات نگاه کند و همراه با ترتیل، به تکرار آنها بپردازد.
3. در دور بعد نیز کتاب قرآن را ببندد و با تکرار آیات، آنها را زمزمه کند.
4. در اقدام بعدی نیز بدون پخش آیات و حتی نگاه کردن به کتاب سعی کند آیه را از حفظ بخواند.
دقت داشته باشید که لازم است این مراحل چندین بار تکرار شوند تا کودک موفق به خواندن و حتی حفظ آیات قرآن شود.
شروع کردن از آیهها و سورههای کوتاه و ساده
آموزش باید از سورهها و آیات کوتاه آغاز شود تا از همان ابتدا باعث دلزدگی فرزندان نسبت به آموزش قرآن نشود. خواندن برخی از کلمات و عبارات قرآنی حتی ممکن است برای بزرگسالان هم سخت باشد؛ چه برسد به کودکان! بنابراین آموزش قرآن را از سورههای ساده شروع کنید.
شروع روخوانی قرآن تا قبل از ۶ سالگی ممنوع!
یکی از نکات دیگری که باید در آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان خود در نظر بگیرید، توجه به سن آنهاست. بسیاری از افراد و حتی آموزشگاهها روخوانی قرآن را قبل از ۶ سالگی و زمانی که هنوز کودک الفبا را یاد نگرفته است، آغاز میکنند؛ درصورتیکه این روش کاملا اشتباه است و باعث دلسرد شدن فرزند شما از یادگیری میشود. بنابراین روخوانی قرآن را حداقل از ۸ سالگی به بعد آغاز کنید.
افزون بر موارد فوق، راهکارهای متنوع زیادی جهت آموزش قرآن به فرزندان کودک و نوجوان وجود دارد. فقط بهعنوان نکته کلیدی دقت داشته باشید که در این فرایند آموزشی از صحبت درباره آیات مربوط به عذاب خداوند و مسائلی که باعث ترس و دلزدگی کودک میشود، پرهیز کنید.
آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان از این جهت با بزرگسالان متفاوت است که زبان کودک با زبان بزرگسال فرق دارد؛ زیرا فرزندان شما تا سن نوجوانی و حتی جوانی سرشار از انرژی هستند و به بازی و فعالیتهای سرگرمی علاقهمندند. بنابراین فرایند آموزش قرآن باید بهگونهای باشد که از آن لذت ببرند. در این مطلب به معرفی چند نمونه از روشهای مهم و قابل توجه جهت آشنایی فرزندان با قرآن پرداختیم که میتوانند برای آموزش قرآن به فرزندان از سوی والدین موثر واقع شوند.