درباره گلستان سعدی بیشتر بدانید

از نظر بسیاری از کارشناسان، کتاب گلستان شاهکار بلاغت فارسی است که سعدی در طی چند ماه در سال 656 آن را تالیف کرد. برتری نثر کتاب گلستان در مسجع بودن آن است، چراکه به لطف این نوع نثر، سعدی جهان‌دیده توانست تجربیات خود را از ملاقات با عاشقان، پهلوانان، مدعیان، شیوخ، صوفیان و رندان در قالب حکایت‌های مختلف در اختیار همگان بگذارد و به نوعی به کمک آن‌ها درس اخلاق بدهد.

آثاری مانند گلستان سعدی علاوه بر اینکه عصاره تفکرات و تأملات عرفانی، اجتماعی و تربیتی سعدی است، نشانگر اخلاق، روش و مسلک گذشته ایرانیان نیز است و به ‌همین ‌دلیل هیچ‌گاه عظمت و درخشش خود را از دست نخواهد داد.

چیزی ‌که بیشتر از همه، نوع نثر و بیان گلستان سعدی را برای مردم نغز و شیرین کرده است، «سهل و ممتنع» بودن آن است. این بدان معنی است که شما به محض خواندن هر جمله از آن احساس می‌کنید که کلمات سخت و نامفهوم نیستند و می‌توانید با حداقل داده‌های ادبیاتی خود ادامه دهید. اما اگر بخواهید یک حکایت مانند یکی از حکایات گلستان بگویید، متوجه می‌شوید که چقدر سخت و دشوار است. این مسئله به ممتنع و غیرقابل دسترس بودن نوع بیان و نثر گلستان بر می‌گردد.

یکی دیگر از ویژگی‌‎های نثر گلستان سعدی این است که در آن نکات دستوری به درست‌ترین روش ممکن رعایت شده است. البته نباید از قدرت ایجاز یا خلاصه‌گویی در کلام سعدی غافل شد که در نثر گلستان کاملا قابل لمس است. به‌طوری ‌که امکان ندارد شما بتوانید یک عبارت یا کلمه زائد و هجو در آن بیابید.

طنز و ظرافت دو ویژگی متمایز در آثار سعدی به‌خصوص گلستان هستند که به نوع نگاه و تفکر سعدی اشاره دارند. اگر شما چندین بار گلستان سعدی را مطالعه کنید، هر بار به نکات جدیدی از این زبان طنز که سرشار از روح سرزندگی است، خواهید رسید. در واقع سعدی مخصوصا از طنز استفاده کرد تا خشکی را از کلام بگیرد و به‌ جای آن شیرینی و لبخند به لبان خوانندگان بنشاند. شاید به همین خاطر است که با وجود گذشت هفتصد سال از نگارش گلستان سعدی، هنوز از نظر خوانندگان نمونه یک نثر سلیس، روان، شیرین، نغز و ناب محسوب می‌شود.

گلستان سعدی چند باب دارد؟

 گلستان در اصل شامل یک دیباچه و هشت باب (فصل) است شامل این عناوین: در سیرت پادشاهان، در اخلاق درویشان، در فضیلت قناعت، در فوائد خاموشی، در عشق و جوانی، در ضعف و پیری، در تاثیر تربیت و در آداب صحبت. در هرکدام از این باب‌ها به نکات اخلاقی و پند و اندرزهای مشخصی در قالب چندین حکایت اشاره شده است. به‌گونه‌ای که اکثر خوانندگان پس از خواندن آن‌ها، برای لحظه‌ای در فکر فرو می‌روند. در اصل، سعدی در این کتاب قصد ندارد که تاریخ را ورق بزند، چراکه تمام وقایعی که ذکر کرده واقعی نیستند، اما خواننده می‌تواند از مفهوم آن‌ها متوجه شرایط زمانه در آن دوره بشود.

سخن آخر

حلاوت کلام سعدی در گلستان و بوستان باعث شده کسانی‌ که حتی به ادبیات علاقه زیادی ندارند، از خواندن آن‌ها خسته نشوند و حتی با اشتیاق زیادی تا انتها پیش بروند. در واقع سعدی توانسته با زبردستی خاصی پندها و نکات اخلاقی مورد نظر خود را به کمک حکایات و گفتارهای دلنشین و جذاب گلستان، به خوانندگان گوشزد کند و در طراحی یک آرمان‌شهر به بشریت کمک کند. اگر تا الان فرصت نکرده‌اید کتاب گلستان سعدی را حتی تورق کنید، پیشنهاد می‌کنیم هر چه زودتر دست‌به‌کار شوید و هر روز زمان کوتاهی را به خواندن آن اختصاص دهید. به قول سعدی در دیباچه کتاب گلستان:

به چه کار آیدت ز گل طبقی؟

از گلستان من ببر ورقی

گل همین پنج روز و شش باشد

وین گلستان همیشه خوش باشد

منبع: وبلاگ انتشارات هلیا